Tour de France

Lange tijd werd er gedacht dat Hennie Kuiper een ronderenner bij uitstek was. Hennie was weliswaar niet de beste klimmer of tijdrijder in zijn tijd, maar hij beheerste beide disciplines zo goed en hij presteerde zo constant, dat hij uitgroeide tot een vedette in de Tour de France, die met wat meer geluk de Tour tussen 1976 en 1980 minstens één keer had kunnen en misschien zelfs wel had moeten winnen. Op bepaalde dagen kon Hennie boven zichzelf uitstijgen, vooral als hij getergd was vanwege het een of ander. Daarnaast had hij een bijna maniakale voorbereiding en een karaktervolle instelling. En naarmate de koers zwaarder werd en steeds meer renners moesten afhaken, raakte hij juist steeds meer in zijn element, vooral dankzij een goede gezondheid en geweldig recuperatievermogen.

Nooit de gele trui

Hennie Kuiper stapte maar liefst twaalfmaal op, haalde achtmaal Parijs, won drie etappes, had driemaal de Tour kunnen winnen maar... droeg nooit de gele trui. Hennie Kuiper reed zijn eerste twee profjaren bij het Duitse Rokado, een ploeg die niet opgesteld werd in de Tour. In het shirt van Frisol kwam hij in 1975 voor het eerst kijken en werd hij, conservatief rijdend, elfde. Een jaar later was hij goed, reed voor Raleigh en stond negende in het algemeen klassement toen hij de etappe naar St. Gaudens reed. Kuiper: 'Het was de huwelijks dag van mijn ouders, de veertigste, en ik had me al een half jaar eerder, toen het parkoers van de Tour bekendgemaakt werd, voorgenomen bij wijze van cadeau die etappe te gaan winnen. Ik kon er in Denekamp niet bij zijn, dan moest het maar op deze manier. Laat in de etappe zette ik een vlucht op gang en kreeg goede renners mee: Poulidor, Teirlinck, Ovion en nog vier man. Het zou op sprinten aankomen en ik was zo fel, zo geconcentreerd. Ik probeerde nog weg te komen en zette aan. Ik trok zo de fiets onder mijn gat weg, ik wilde té graag. Schoof ik daar over de weg, helemaal open, aan alle kanten.'De boeken geven aan dat Teirlinck de etappe won, voor Panizza. De als derde geëindigde Ovion leverde een positief geladen plas af en werd later uit de uitslag verwijderd. Kuiper werd op de zevende plaats gezet. Geen cadeau dus, maar wat erger was voor de coureur zelf, was het feit dat hij van top tot teen open lag en dat verzorger Ruud Bakker allemaal steentjes en rommel uit de wonden moest pulken. Slapen ging die nacht nauwelijks, de lakens plakten aan de wonden. Kuiper: 'Samen met José de Cauwer ben ik om vijf uur van bed gegaan en zijn we gaan losrijden. Ik wilde door, maar mijn lijf was zo stijf. Enfin, ik ben gestart en het ging wel weer. Ik wilde erbij zijn, want het was een belangrijke, naar later bleek beslissende etappe. Rij ik na twintig kilometer in de fiets van de man die voor me reed en die uitweek. Pats, daar lag ik weer en voor ik het wist lag ik in een ambulance en later in een oud ziekenhuisje waar men iets te eten voor me klaarzette en waar wel zeven zwerfkatten me gezelschap hielden. Ik heb toen Peter Bonthuis gebeld en hem gevraagd me uit die oude zooi weg te halen.' Kuiper, uitgevallen, moreel gebroken en behoorlijk geblesseerd, meldde zich 's avonds bij de ploeg waar ook de Kneet afgestapt was. Lucien van Impe had zijn grote offensief ingezet en de Tour ging verder. Kuiper: 'Dat zal je niet geloven, maar Kneet en ik zijn toen met de trein van Pau naar Roosendaal gereden. Ja, tussen vakantiegangers en kinderen in, ongelofelijk.' Ook in de twee volgende jaren had Kuiper grote kans op de eindzege.

48 seconden

Bernard Thevenet hield hem in 1977 op precies 48 seconden, na een heldhaftig en sterk gereden ronde van de Tukker. Na afloop van die Tour de France gaf Thevenet toe dat hij doping had gebruikt. In De Groene Amsterdammer van 26 juli 1995 stond er het volgende over: "MAN EN FIETS noemen: het is dè hoofdzonde in de Tour. Niet de erkende dope-junks als Didi Thurau, vechtersbazen als Eric Vanderaerden of omkoopbare klimmers als Luis Herrera worden met de nek aangekeken, maar de man wiens zielerust pas terugkeerde nadat hij zijn malversaties publiekelijk opbiechtte: tweevoudig Tourwinnaar Bernard Thévenet. Zijn biecht staat in de wielerwereld nog altijd bekend als 'Het verraad van Thévenet'. Zijn tweede Tourzege in 1977 is een rasvoorbeeld van verregaande regie van jury en Tourdirectie. In die kringen had men besloten dat de Tour dat jaar gebaat was bij een Franse winnaar. Alle beschikbare machtsmiddelen werden dan ook ingezet om Thévenet, de hoop van Frankrijk, zegevierend op de Champs Elysées te krijgen. Onderweg werd hij regelmatig meegezogen in de slipstream van begeleidende motoren, die voor het oog van de wereld een gesloten front vormden rondom de geplande Tourwinnaar. Ook de dopingcontrole liet te wensen over. De ploegleiders van de voornaamste concurrenten hadden er een lief ding voor over om Thévenet na de finish tot ver na het openritsen van zijn gulp op de vingers te kijken. De juryleden toonden in hun ogen wel erg veel respect voor de privacy van de gele-truidrager; ze lieten hem in de beslotenheid van het plashokje eindeloos aanrommelen en afknijpen. Wielerjournalist Bert Wagendorp: 'Als een Fransman de Tour kan winnen, is alles geoorloofd.' Peter Post, ploegleider van nummer twee Hennie Kuiper, drong bij Tourdirecteur Felix Lévitan aan op een rituele uitwisseling van plasbuizen: 'Ik zal hem voorstellen dat ik vrijdag na de tijdrit een urinestraal van Thévenet krijg. Dan krijgt de Muèr (ploegleider van Thévenet) er een van Kuiper. Het gaat per slot van rekening om de Tour en niet om een half pond koekjes.' De Tourdirectie hield de chauvinistische poot stijf en bleef de eigen, naar willekeur riekende dopingcontrole hanteren. Met resultaat. In Parijs had Thévenet 48 seconden voorsprong op Hennie Kuiper. Einde verhaal, volgens de wielerwetten. Ware het niet dat Thévenet een aantal jaren later zijn nieuwe carrière als journalist lanceerde met een smeuïge primeur. Tot in de details schetste hij de oneindige reeks malversaties die hem de Tourwinst hadden bezorgd. 'Schande, schande!' scandeerden zijn ex-collega's in het peloton. Zij doelden hiermee niet op het onsportieve verloop van de Tour, maar op de brutaliteit van Thévenet om dit wereldkundig te maken. Zelfs de zwaarst gedupeerde, Hennie Kuiper, liet gevoelens van wielersolidariteit prevaleren boven de teleurstelling over de hem ontstolen Tourzege. Kuiper: 'Natuurlijk heeft Thévenet alle voordeeltjes gepakt die hij kon. Dat had ik ook gedaan. Maar hij had zijn mond moeten houden. Dit is slecht voor de wielersport."
Bij de presentatie van de biografie over Hennie Kuiper op 13 mei 2003 verklaarde oud-premier mr Dries van Agt Hennie Kuiper alsnog tot winnaar van de Tour de France 1977 in verband met dat dopinggebruik. Daarmee wordt, aldus Van Agt, Hennie Kuiper de tweede Tourwinnaar na Jan Janssen in 1968. Hoewel deze uitspraak niet helemaal serieus dient te worden genomen heeft Van Agt hier wel een punt. Hennie zelf maakte er verder nooit veel woorden meer aan vuil. Op die manier de Tour winnen is ook niet leuk.

Granier

Een jaar later viel hij in de afdaling van de Granier en moest hij met een gebroken sleutelbeen opgeven. Hij stond toen derde in het algemeen klassement en was virtueel leider van het bergklassement. In de volgende jaren reed hij zich nog driemaal bij de eerste tien, met als memorabel hoogtepunt het jaar 1980 toen Kuiper tweede werd achter Joop Zoetemelk en de Raleigh-ploeg veel won. Kuiper zat toen inmiddels bij de Franse Peugeot-ploeg. Kuiper is ontegenzeggelijk een van de grootste sportmensen van ons land: wereldkampioen, olympisch kampioen en winnaar van alle grote klassiekers. Een gele trui of een eindzege in een grote ronde zat ervoor hem net niet in. Ook in de Vuelta werd hij net geen winnaar (op de laatste dag uit de leiderstrui gereden) en de twee tweede plaatsen in La Grande Boucle tonen dat het deze karaktervolle renner simpelweg aan mazzel ontbrak. Misschien was hij wel net te bescheiden, misschien wel een beetje naïef. De sportwereld was hard en meedogenloos en hij bleef een aardige, bijna lieve man die vriendelijk was voor een ieder en die streed tot hij er (soms letterlijk) bij neerviel. Als pleister op de wonde werd Kuiper in 1979 uitgeroepen tot meest strijdlustige renner van de ronde, een troostprijs. Nog één keer terug naar die valpartij op de veertigste huwelijksdag van zijn ouders. Hij herinnert zich: 'Zaten die mensen thuis naar de radio te luisteren. Vertelde Theo Koomen dat hij over me heen gebogen stond en dat hij de microfoon onder mijn neus hield. En Theo zei: "Dames en heren, Hennie zegt helemaal niets." Nou, je kan je voorstellen hoe de sfeer toen op dat feest was.'

Kapstok

Toen het Hennie, met het klimmen der jaren, duidelijk werd dat hij geen rol meer kon spelen in de Tour legde hij zich met succes toe op de grote eendagswedstrijden. En ondanks een geweldig Tourverleden, immers 2 keer op het eindpodium als tweede, een vierde plaats en 3 etappezeges waarvan twee keer op l'Alpe d'Huez, fungeren zijn eendagszeges ( olympisch-, nationaal- en wereldkampioen, Parijs-Roubaix, Ronde van Vlaanderen, Milaan-San Remo en Ronde van Lombardije ) als de kapstok van zijn carriere. Zijn prestaties in de Tour worden daardoor niet altijd op juiste waarde geschat. Dat is jammer te noemen. En dat Hennie een grote was in de Tour blijkt uit de cijfers hieronder.