Hommage aan een groots wielrenner

Deze website is een hommage aan een van de grootste Nederlandse wielrenners aller tijden. De op 3 februari 1949 te Noord-Deurningen, Denekamp, geboren Hennie Kuiper. Naast Hennie Kuiper presteerden alleen de Italianen Ercole Baldini en Paolo Bettini het om de Olympische titel op de weg (1972) en de Wereldtitel bij de profs op de weg (1975) te behalen. Daarnaast won Hennie Kuiper als enige Nederlander vier van de vijf monumenten uit het wielrennen, te weten de Ronde van Vlaanderen (1981), de Ronde van Lombardije (1981), Parijs-Roubaix (1983) en Milaan-San Remo (1985).

Kuiper won in 1985 Milaan-San Remo. Pas 38 jaar later kreeg hij met Mathieu van der Poel een Nederlandse opvolger als winnaar van de "Primavera". En ook in de Ronde van Lombardije duurde het 38 jaar voordat Bauke Mollema in zijn voetsporen trad. De enige zeges die ontbreken op het palmares van Hennie Kuiper zijn Luik-Bastenaken-Luik en de Tour de France. In de historische editie van L-B-L in 1980 eindigde hij tweede achter Bernard Hinault. Kuiper zou wellicht zelfs veel meer klassieke zeges hebben behaald (hij eindigde maar liefst 49 keer binnen de eerste 10 van de uitslag) wanneer hij zich wat minder ten dienste van de ploeg had gesteld (vooral in zijn Raleighperiode) en zijn loopbaan niet jarenlang vooral in het teken van de grootste wielerkoers ter wereld zou hebben gestaan.

Toch wist Hennie Kuiper in de Tour de France ook een imposante staat van dienst op te bouwen. Maar liefst twee maal eindigde Kuiper op de tweede plaats in het eindklassement van de Tour de France en hij behaalde drie ritzeges waarvan 2 zeges op de fameuze Alpencol l'Alpe d'Huez. Als het Hennie Kuiper wat meer had meegezeten, dan had hij van 1976 tot en met 1980 elk jaar op het eindpodium gestaan. In 1976 en 1978 gooiden valpartijen roet in het eten. De Tour de France van 1977 werd met slechts 48 seconden verloren van de Fransman Bernard Thevenet die later toegaf in die Tour de France corticosteroïden te hebben gebruikt, een dopingpreparaat dat echter in 1977 nog niet op de dopinglijst van de UCI stond. In 1980 was Joop Zoetemelk hem te sterk af.

Wilskracht én talent

Op 7 september 1972 werd Hennie Kuiper Olympisch kampioen op de weg. Na een solo van veertig kilometer kwam hij met een voorsprong van 17 seconden over de streep. Zijn overwinning werd maar op bescheiden wijze gevierd. Een paar dagen eerder was een deel van de Israëlische ploeg in het Olympisch Dorp overvallen door een stel Palestijnse terroristen, een tragedie die op een bloedbad op het vliegveld van München was uitgelopen. Later kreeg Kuiper brieven van mensen die schreven dat hij de Spelen had moeten verlaten en dat er bloed kleefde aan zijn medaille. Kuiper verdedigde zich daar als volgt tegen: 'Hadden de sportlieden die doorgingen geen respect voor een mensenleven? Zo was het natuurlijk niet. Kijk, overal ter wereld gebeuren vreselijke dingen waar je niets aan kunt doen. Dat is heel verdrietig. En daar zit je dan als sportman. Jarenlang getraind en gewerkt voor déze ene wedstrijd. Het IOC vond dat er moest worden doorgegaan. Had onze leiding nou gezegd: jongens, we gaan naar huis. Maar dat zeiden ze niet. Ze lieten de keus aan ons. Zelfs de Israëliërs vonden dat de Spelen moesten doorgaan. Ik denk, eerlijk gezegd, dat ik in de geest heb gehandeld van die omgekomen Israëliërs. Dat waren echte sportmensen en echte sportmensen begrijpen beter dan wie ook dat je wat je begonnen bent, en waar je zo veel jaar voor hebt getraind, ook wilt volbrengen'.

Als Hennie Kuiper in 1972 geen Olympisch goud op weg had gewonnen te Munchen zou hij naar eigen zeggen nooit profrenner zijn geworden. Het was slechts voor weinigen weggelegd om een goede profcarriere te hebben. Nu kan gezegd worden dat Hennie Kuiper in 1972 de goede keus maakte door beroepsrenner te worden. Door zijn strijdlustige manier van rijden en aimabel voorkomen groeide hij uit tot één van de meest populaire Nederlandse renners in de jaren '70 en '80. Alhoewel vaak wordt beweerd dat Hennie Kuiper zijn zeges op pure wilskracht behaalde, beschikte hij over veel talent. Door zijn gedrongen postuur en zijn hoekige, geblokte manier van koersen leek het alsof hij alleen op karakter reed. Het was echter juist de combinatie van wilskracht én talent die zijn erelijst compleet maakte.

4 van de 5 monumenten

Veelal wordt Hennie Kuiper beschouwd als de beste Nederlandse wielrenner aller tijden na Joop Zoetemelk en Jan Janssen. Het is echter moeilijk om renners te vergelijken, vooral wanneer deze renners niet in dezelfde periode met of tegen elkaar hebben gefietst, zoals Hennie Kuiper en Jan Janssen. Het blijft appels met peren vergelijken. Alle drie werden wereldkampioen bij de beroepsrenners op de weg. Als je sec naar de Tour de France, de belangrijkste wedstrijd van het jaar, kijkt is Joop Zoetemelk de beste Nederlandse renner. Daar staat tegenover dat hij nimmer een monument heeft gewonnen.

Hennie won maar liefst 4 van de 5 monumenten: Parijs-Roubaix, Milaan-San Remo, Ronde van Vlaanderen en de Ronde van Lombardije. Hij hoort daarmee tot een zeer zeldzaam gezelschap renners dat daarin is geslaagd in de geschiedenis van de mondiale wielersport. Alleen Eddy Merckx, Roger Devlaeminck en Rik van Looy deden het beter met de zege in 5 verschillende monumenten. Het meest recent is de vorig jaar gestopte Philippe Gilbert er in geslaagd om 4 van de 5 topklassiekers te winnen. Andere groten uit de wielersport moeten het met veel minder doen. Francesco Moser bleef op 3 verschillende zeges steken, Giuseppe Saronni en Johan Museeuw slechts op 2, net als Tom Boonen. En zelfs Fabian Cancellara en Peter Sagan bleven op 3 steken ( Milaan-San Remo, Ronde van Vlaanderen en Parijs-Roubaix ). Joop Zoetemelk won zelfs geen enkel monument, hetgeen bevestigt dat hij toch vooral die grote ronderenner was. De prestatie van Hennie Kuiper is dan ook uitzonderlijk te noemen. Van de huidige generatie renners komen mogelijk alleen Tadej Pogacar en Mathieu van der Poel in de toekomst in aanmerking om op gelijke hoogte met Kuiper te komen. Ook zij hebben nu 3 verschillende monumenten op hun naam staan. Mathieu mist nog Luik-Bastenaken-Luik en Lombardije op zijn palmares, terwijl Tadej het moet doen zonder Milaan-San Remo en Parijs-Roubaix. De toekomst moet uitwijzen of Mathieu in staat is om een Ronde van Lombardije te winnen. In Luik-Bastenaken-Luik werd hij al eens zesde. En Tadej heeft al aangegeven dat Milaan-San Remo de moeilijkste koers is om te winnen. Wie weet doet hij volgend jaar ook mee aan Parijs-Roubaix om dan zijn vierde monument binnen te halen. Voor meer cijfers: zie ook de tabel onderaan de pagina.

Mooiste palmares

Aan de door Joop Zoetemelk gewonnen Blois-Chaville, Amstel Gold Race en Waalse Pijl mag niet het zelfde gewicht worden toegedicht als aan de vier door Hennie gewonnen monumenten. Voeg daar nog de individuele Olympische titel van 1972 van Hennie bij, dan ligt het voor de hand om te stellen dat Hennie de betere was in de grote eendagskoersen. Voormalig wielercommentator Mart Smeets zei daar in een van zijn boeken eens over dat Kuiper van alle Nederlanders het mooiste palmares heeft in de gehele Nederlandse wielerhistorie. En dat is misschien ook wel zo. Al blijft het knagen dat die Tour ontbreekt.

Jan Janssen heeft zijn status met name te danken aan zijn Tourzege van 1968. Hij won één monument: Parijs-Roubaix in 1967, de Ronde van Spanje, Bordeaux-Parijs en 3x groen in Parijs, maar hij is toch vooral bekend van die laatste tijdrit in de door hem gewonnen Tour. Toch kan ook bij die zege de nodige kanttekeningen worden geplaatst. Dat jaar waren er weinig toppers in de Tour. Jan Janssen reed pas op de laatste dag Herman van Springel uit het geel, niet bepaald een vedette in de Tour. Herman van Springel is voor velen toch vooral de man van Bordeaux-Parijs. Jan Janssen mag enigzins van geluk spreken dat hij dat jaar de Tour won. Een jaar later mengde Eddy Merckx zich in het peleton. Aan dat beetje geluk ontbrak het helaas bij Hennie Kuiper, maar als Tourrenner was hij zeker niet de mindere van Jan Janssen. Janssen beaamt dat op 1 november 2017, tijdens een interview in Noord-Deurningen voor RTV Oost, als het boek "Hennie Kuiper Kampioen Wilskracht" wordt gepresenteerd. "Ik heb de indruk dat Peter Post hem de Tour de France heeft ontnomen. Dat zijn grote uitspraken, maar hij had 'm echt moeten winnen. Als Hennie die Tour er bij had gewonnen, met die erelijst die hij al heeft, dan was hij absouluut beter dan Zoetemelk en Janssen." En zo is het maar net.