Tour de France

Lange tijd werd er gedacht dat Hennie Kuiper een ronderenner bij uitstek was. Hennie was weliswaar niet de beste klimmer of tijdrijder in zijn tijd, maar hij beheerste beide disciplines zo goed en hij presteerde zo constant, dat hij uitgroeide tot een vedette in de Tour de France, die met wat meer geluk de Tour tussen 1976 en 1980 minstens één keer had kunnen en misschien zelfs wel had moeten winnen. Op bepaalde dagen kon Hennie boven zichzelf uitstijgen, vooral als hij getergd was vanwege het een of ander. Daarnaast had hij een bijna maniakale voorbereiding en een karaktervolle instelling. En naarmate de koers zwaarder werd en steeds meer renners moesten afhaken, raakte hij juist steeds meer in zijn element, vooral dankzij een goede gezondheid en geweldig recuperatievermogen.

Nooit de gele trui

Hennie Kuiper stapte maar liefst twaalfmaal op, haalde achtmaal Parijs, won drie etappes, had driemaal de Tour kunnen winnen maar... droeg nooit de gele trui. Hennie Kuiper reed zijn eerste twee profjaren bij het Duitse Rokado, een ploeg die niet opgesteld werd in de Tour. In het shirt van Frisol kwam hij in 1975 voor het eerst kijken en werd hij, conservatief rijdend, elfde. Een jaar later was hij goed, reed voor Raleigh en stond negende in het algemeen klassement toen hij de etappe naar St. Gaudens reed. Kuiper: 'Het was de huwelijks dag van mijn ouders, de veertigste, en ik had me al een half jaar eerder, toen het parkoers van de Tour bekendgemaakt werd, voorgenomen bij wijze van cadeau die etappe te gaan winnen. Ik kon er in Denekamp niet bij zijn, dan moest het maar op deze manier. Laat in de etappe zette ik een vlucht op gang en kreeg goede renners mee: Poulidor, Teirlinck, Ovion en nog vier man. Het zou op sprinten aankomen en ik was zo fel, zo geconcentreerd. Ik probeerde nog weg te komen en zette aan. Ik trok zo de fiets onder mijn gat weg, ik wilde té graag. Schoof ik daar over de weg, helemaal open, aan alle kanten.'De boeken geven aan dat Teirlinck de etappe won, voor Panizza. De als derde geëindigde Ovion leverde een positief geladen plas af en werd later uit de uitslag verwijderd. Kuiper werd op de zevende plaats gezet. Geen cadeau dus, maar wat erger was voor de coureur zelf, was het feit dat hij van top tot teen open lag en dat verzorger Ruud Bakker allemaal steentjes en rommel uit de wonden moest pulken. Slapen ging die nacht nauwelijks, de lakens plakten aan de wonden. Kuiper: 'Samen met José de Cauwer ben ik om vijf uur van bed gegaan en zijn we gaan losrijden. Ik wilde door, maar mijn lijf was zo stijf. Enfin, ik ben gestart en het ging wel weer. Ik wilde erbij zijn, want het was een belangrijke, naar later bleek beslissende etappe. Rij ik na twintig kilometer in de fiets van de man die voor me reed en die uitweek. Pats, daar lag ik weer en voor ik het wist lag ik in een ambulance en later in een oud ziekenhuisje waar men iets te eten voor me klaarzette en waar wel zeven zwerfkatten me gezelschap hielden. Ik heb toen Peter Bonthuis gebeld en hem gevraagd me uit die oude zooi weg te halen.' Kuiper, uitgevallen, moreel gebroken en behoorlijk geblesseerd, meldde zich 's avonds bij de ploeg waar ook de Kneet afgestapt was. Lucien van Impe had zijn grote offensief ingezet en de Tour ging verder. Kuiper: 'Dat zal je niet geloven, maar Kneet en ik zijn toen met de trein van Pau naar Roosendaal gereden. Ja, tussen vakantiegangers en kinderen in, ongelofelijk.' Ook in de twee volgende jaren had Kuiper grote kans op de eindzege.

48 seconden

Bernard Thevenet hield hem in 1977 op precies 48 seconden, na een heldhaftig en sterk gereden ronde van de Tukker. Na afloop van die Tour de France gaf Thevenet toe dat hij doping had gebruikt. In De Groene Amsterdammer van 26 juli 1995 stond er het volgende over: "MAN EN FIETS noemen: het is dè hoofdzonde in de Tour. Niet de erkende dope-junks als Didi Thurau, vechtersbazen als Eric Vanderaerden of omkoopbare klimmers als Luis Herrera worden met de nek aangekeken, maar de man wiens zielerust pas terugkeerde nadat hij zijn malversaties publiekelijk opbiechtte: tweevoudig Tourwinnaar Bernard Thévenet. Zijn biecht staat in de wielerwereld nog altijd bekend als 'Het verraad van Thévenet'. Zijn tweede Tourzege in 1977 is een rasvoorbeeld van verregaande regie van jury en Tourdirectie. In die kringen had men besloten dat de Tour dat jaar gebaat was bij een Franse winnaar. Alle beschikbare machtsmiddelen werden dan ook ingezet om Thévenet, de hoop van Frankrijk, zegevierend op de Champs Elysées te krijgen. Onderweg werd hij regelmatig meegezogen in de slipstream van begeleidende motoren, die voor het oog van de wereld een gesloten front vormden rondom de geplande Tourwinnaar. Ook de dopingcontrole liet te wensen over. De ploegleiders van de voornaamste concurrenten hadden er een lief ding voor over om Thévenet na de finish tot ver na het openritsen van zijn gulp op de vingers te kijken. De juryleden toonden in hun ogen wel erg veel respect voor de privacy van de gele-truidrager; ze lieten hem in de beslotenheid van het plashokje eindeloos aanrommelen en afknijpen. Wielerjournalist Bert Wagendorp: 'Als een Fransman de Tour kan winnen, is alles geoorloofd.' Peter Post, ploegleider van nummer twee Hennie Kuiper, drong bij Tourdirecteur Felix Lévitan aan op een rituele uitwisseling van plasbuizen: 'Ik zal hem voorstellen dat ik vrijdag na de tijdrit een urinestraal van Thévenet krijg. Dan krijgt de Muèr (ploegleider van Thévenet) er een van Kuiper. Het gaat per slot van rekening om de Tour en niet om een half pond koekjes.' De Tourdirectie hield de chauvinistische poot stijf en bleef de eigen, naar willekeur riekende dopingcontrole hanteren. Met resultaat. In Parijs had Thévenet 48 seconden voorsprong op Hennie Kuiper. Einde verhaal, volgens de wielerwetten. Ware het niet dat Thévenet een aantal jaren later zijn nieuwe carrière als journalist lanceerde met een smeuïge primeur. Tot in de details schetste hij de oneindige reeks malversaties die hem de Tourwinst hadden bezorgd. 'Schande, schande!' scandeerden zijn ex-collega's in het peloton. Zij doelden hiermee niet op het onsportieve verloop van de Tour, maar op de brutaliteit van Thévenet om dit wereldkundig te maken. Zelfs de zwaarst gedupeerde, Hennie Kuiper, liet gevoelens van wielersolidariteit prevaleren boven de teleurstelling over de hem ontstolen Tourzege. Kuiper: 'Natuurlijk heeft Thévenet alle voordeeltjes gepakt die hij kon. Dat had ik ook gedaan. Maar hij had zijn mond moeten houden. Dit is slecht voor de wielersport."
Bij de presentatie van de biografie over Hennie Kuiper op 13 mei 2003 verklaarde oud-premier mr Dries van Agt Hennie Kuiper alsnog tot winnaar van de Tour de France 1977 in verband met dat dopinggebruik. Daarmee wordt, aldus Van Agt, Hennie Kuiper de tweede Tourwinnaar na Jan Janssen in 1968. Hoewel deze uitspraak niet helemaal serieus dient te worden genomen heeft Van Agt hier wel een punt. Hennie zelf maakte er verder nooit veel woorden meer aan vuil. Op die manier de Tour winnen is ook niet leuk.

Granier

Een jaar later viel hij in de afdaling van de Granier en moest hij met een gebroken sleutelbeen opgeven. Hij stond toen derde in het algemeen klassement en was virtueel leider van het bergklassement. In de volgende jaren reed hij zich nog driemaal bij de eerste tien, met als memorabel hoogtepunt het jaar 1980 toen Kuiper tweede werd achter Joop Zoetemelk en de Raleigh-ploeg veel won. Kuiper zat toen inmiddels bij de Franse Peugeot-ploeg. Kuiper is ontegenzeggelijk een van de grootste sportmensen van ons land: wereldkampioen, olympisch kampioen en winnaar van alle grote klassiekers. Een gele trui of een eindzege in een grote ronde zat ervoor hem net niet in. Ook in de Vuelta werd hij net geen winnaar (op de laatste dag uit de leiderstrui gereden) en de twee tweede plaatsen in La Grande Boucle tonen dat het deze karaktervolle renner simpelweg aan mazzel ontbrak. Misschien was hij wel net te bescheiden, misschien wel een beetje naïef. De sportwereld was hard en meedogenloos en hij bleef een aardige, bijna lieve man die vriendelijk was voor een ieder en die streed tot hij er (soms letterlijk) bij neerviel. Als pleister op de wonde werd Kuiper in 1979 uitgeroepen tot meest strijdlustige renner van de ronde, een troostprijs. Nog één keer terug naar die valpartij op de veertigste huwelijksdag van zijn ouders. Hij herinnert zich: 'Zaten die mensen thuis naar de radio te luisteren. Vertelde Theo Koomen dat hij over me heen gebogen stond en dat hij de microfoon onder mijn neus hield. En Theo zei: "Dames en heren, Hennie zegt helemaal niets." Nou, je kan je voorstellen hoe de sfeer toen op dat feest was.'

Kapstok

Toen het Hennie, met het klimmen der jaren, duidelijk werd dat hij geen rol meer kon spelen in de Tour legde hij zich met succes toe op de grote eendagswedstrijden. En ondanks een geweldig Tourverleden, immers 2 keer op het eindpodium als tweede, een vierde plaats en 3 etappezeges waarvan twee keer op l'Alpe d'Huez, fungeren zijn eendagszeges ( olympisch-, nationaal- en wereldkampioen, Parijs-Roubaix, Ronde van Vlaanderen, Milaan-San Remo en Ronde van Lombardije ) als de kapstok van zijn carriere. Zijn prestaties in de Tour worden daardoor niet altijd op juiste waarde geschat. Dat is jammer te noemen. En dat Hennie een grote was in de Tour blijkt uit de cijfers hieronder.

De ploegen, shirts en resultaten van Hennie Kuiper in 12 x Tour de France

121 KUIPER Hennie
122 ALLAN Donald (Aus)
123 DE CAUWER José (Bel)
124 DEN HERTOG Fedor (Hol)
125 KAMPER Gérard (Hol)
126 KOKEN Ben (Hol) opgave 14e etappe
127 MENDES Fernando (Por) opgave 4e etappe
128 PRIEM Cees (Hol)opgave 13e etappe
129 SMIT Theo (Hol) buiten tijd 10e etappe
130 PRINSEN Henk (Hol)

11e EINDKLASSEMENT OP 40m 45s
8e 6e ETAPPE CIRCUIT MERLIN PLAGE (INDIVIDUELE TIJDRIT)
9e 13e ETAPPE ALBI-SUPER-LIORAN
10e PROLOOG TE CHARLEROI

51 KUIPER Hennie opgave 14e etappe
52 DE CAUWER José (Bel)
53 HOOGEDOORN Ko (Hol)
54 KARSTENS Gerben (Hol)
55 KNETEMANN Gerrie (Hol) niet gestart 15e etappe
56 PRONK Bert (Hol)
57 RAAS Jan (Hol)
58 VAN DEN HOEK Aad (Hol)
59 VAN KATWIJK Jan (Hol) buiten tijd 10e etappe
60 VAN KATWIJK Piet (Hol) buiten tijd 10e etappe

RITZEGE 4e ETAPPE LE TOUQUET-BORNEM
RITZEGE TI-RALEIGH 5a ETAPPE LOUVAIN (PLOEGENTIJDRIT)
4e 7e ETAPPE NANCY-MULHOUSE
7e 10e ETAPPE BOURG D'OISANS-MONTGENEVRE
7e 11e ETAPPE MONTGENEVRE-MANOSQUE
7e 13e ETAPPE FONT ROMEU-ST.GAUDENS
9e 3e ETAPPE LE TOUQUET-PARIS PLAGE (INDIVIDUELE TIJDRIT)
9e 5b ETAPPE LOUVAIN-VERVIERS
14e ETAPPE ST.GAUDENS-ST.LARY SOULAN OPGAVE WEGENS VAL

81 KUIPER Hennie
82 DE CAUWER José (Bel)
83 KARSTENS Gerben (Hol)
84 KNETEMANN Gerrie (Hol)
85 LUBBERDING Henk (Hol)
86 NICKSON Bill (Gbr) buiten tijd 17e etappe
87 PRONK Hubert (Hol)
88 THURAU Dietrich (Dui)
89 VAN DEN HOEK Aad (Hol) buiten tijd 17e etappe
90 VAN KATWIJK Piet (Hol) buiten tijd 17e etappe

RITZEGE 17e ETAPPE CHAMONIX-L'ALPE D'HUEZ
2e EINDKLASSEMENT OP 48 SECONDEN
2e BERGKLASSEMENT
3e 20e ETAPPE DIJON-DIJON (INDIVIDUELE TIJDRIT)
4e 6e ETAPPE BORDEAUX-LIMOGES
6e 5b ETAPPE BORDEAUX/CIRCUIT DU LAC (INDIVIDUELE TIJDRIT)
8e 15b ETAPPE MORZINE-AVORIAZ (INDIVIDUELE TIJDRIT)
8e 19e ETAPPE ST.TRIVIER-DIJON
8e 22a ETAPPE PARIS/CHAMPS ELYSEES (INDIVIDUELE TIJDRIT)
9e 14e ETAPPE BESANCON-THONON LES BAINS
9e 16e ETAPPE MORZINE-CHAMONIX
10e 2e ETAPPE AUCH-PAU
10e 22b ETAPPE CIRCUIT DES CHAMPS ELYSEES

11 KUIPER Hennie opgave 17e etappe
12 DE CAUWER José (Bel)
13 KARSTENS Gerben (Hol) diskw. 17e etappe
14 KNETEMANN Gerrie (Hol)
15 LUBBERDING Henk (Hol)
16 RAAS Jan (Hol)
17 THALER Klaus-Peter (Dui)
18 VAN DEN HOEK Aad (Hol)
19 WELLENS Paul (Bel)
20 WESEMAEL Wilfried (Bel)

RITZEGE 16e ETAPPE ST.ETIENNE-L'ALPE D'HUEZ
RITZEGE TI-RALEIGH 4e ETAPPE EVREUX-CAEN (PLOEGENTIJDRIT)
4e PROLOOG TE LEIDEN
6e 11e ETAPPE PAU-ST LARY SOULAN
7e 14e ETAPPE BESSE EN CHANDESSE-PUY DE DOME (IND. TIJDRIT)
8e 13e ETAPPE FIGEAC-SUPER BESSE
17E ETAPPE OPGAVE WEGENS VAL COL DU GRANIER

61 KUIPER Hennie
62 BOSSIS Jacques (Fra)
63 BOURREAU Bernard (Fra)
64 DE CAUWER José (Bel)
65 DUCLOS-LASSALLE Gilbert (Fra)
66 ESCLASSAN Jacques (Fra) opgave 16e etappe
67 HEZARD Yves (Fra)
68 LAURENT Michel (Fra)
69 LEGEAY Roger (Fra)
70 PERRET Patrick (Fra) opgave 12e etappe

4e EINDKLASSEMENT OP 28m 02s
4e 2e ETAPPE LUCHON-SUPERBAGNERES (INDIVIDUELE TIJDRIT)
6e 12e ETAPPE ROCHEFORT-METZ
7e 1e ETAPPE FLEURANCE-LUCHON
7e 15e ETAPPE EVIAN-MORZINE (INDIVIDUELE TIJDRIT)
8e PROLOOG TE FLEURANCE
8e 18e ETAPPE L'ALPE D'HUEZ-L'ALPE D'HUEZ
9e 19e ETAPPE L'ALPE D'HUEZ- ST.PRIEST
9e 20e ETAPPE ST.PRIEST-DIJON
VERKOZEN TOT STRIJDLUSTIGSTE RENNER

31 KUIPER Hennie
32 BOSSIS Jacques (Fra)
33 BRUN Frédéric (Fra)
34 BOURREAU Bernard (Fra)
35 DUCLOS-LASSALLE Gilbert opgave 18e etappe
36 JONES Graham (Gbr)
37 LEGEAY Roger (Fra)
38 LINARD Hubert (Fra)
39 PERRET Patrick (Fra)
40 SIMON Pascal (Fra)

2e EINDKLASSEMENT OP 6m 55s
2e 5e ETAPPE LUIK-LILLE
2e 11e ETAPPE DAMAZAN-LAPLUME (INDIVIDUELE TIJDRIT)
4e 20e ETAPPE ST.ETIENNE-ST.ETIENNE (INDIVIDUELE TIJDRIT)
6e PROLOOG TE FRANKFURT
10e 13e ETAPPE PAU-BAGNERES DE LUCHON

101 KUIPER Hennie
102 COLIJN Luc (Bel) opgave 15e etappe
103 DIERICKX Marc (Bel)
104 DEVOS Hendrik (Bel)
105 LAURENS Marcel (Bel)
106 MARTENS René (Bel)
107 NULENS Guy (Bel)
108 SCHEPERS Eddy (Bel)
109 STAMSNIJDER Hennie (Hol)
110 TACKAERT William (Bel)

30e EINDKLASSEMENT OP 57m 21s

91 KUIPER Hennie
92 DEVOS Hendrik (Bel)
93 DIERICKX Marc (Bel)
94 LAURENS Marcel (Bel)
95 MARTENS René (Bel)
96 NULENS Guy (Bel)
97 OOSTERBOSCH Bert (Hol) opgave 2e etappe
98 TACKAERT William (Bel) opgave 19e etappe
99 VAN DER POEL Adri (Hol)
100 ZIJERVELD Peter (Hol) niet gestart 7e etappe

9e EINDKLASSEMENT OP 17m 01s
6e 20e ETAPPE SENS-AULNAY SOUS BOIS

61 KUIPER Hennie opgave 10e etappe
62 DIERICKX Marc (Bel)
63 EMONDS Nico (Bel) opgave 13e etappe
64 LAURENS Marcel (Bel)
65 MARTENS René (Bel) opgave 18e etappe
66 MANDERS Henri (Hol)
67 NULENS Guy (Bel) opgave 18e etappe
68 ROGIERS Rudy (Bel)
69 VANDERAERDEN Eric (Bel) niet gestart 10e etappe
70 VAN DER POEL Adrie (Hol)

2e 8e ETAPPE LA ROCHELLE-BORDEAUX
9e 9e ETAPPE BORDEAUX-PAU
10e ETAPPE OPGAVE WEGENS FAMILIEOMSTANDIGHEDEN

121 ZOETEMELK Joop (Hol)
122 HANEGRAAF Jacques (Hol)
123 KUIPER Hennie
124 MANDERS Henri (Hol)
125 PEETERS Ludo (Bel)
126 RAAS Jan (Hol) opgave 11e etappe
127 VAN DER POEL Adri (Hol) opgave 14e etappe
128 VAN HOUWELINGEN Adri opgave 14e etappe
129 VAN VLIET Leo (Hol)
130 WIJNANDS Ad (Hol)

56e EINDKLASSEMENT OP 1u 39m 30s

141 KUIPER Hennie niet gestart 15e etappe
142 BOGAERT Jan (Bel)
143 DE BEULE Etienne (Bel)
144 DEMOL Dirk (Bel) opgave 15e etappe
145 JACOB Jozef (Bel)
146 LUYTEN Louis (Bel) opgave 16e etappe
147 VAN HOUWELINGEN Adrie (Hol)
148 VAN HOUWELINGEN Jan (Hol)
149 VAN VLIET Teun (Hol) opgave 16e etappe
150 VERLINDEN Gery (Bel) opgave 6e etappe

4e 4e ETAPPE FOUGERES- PONT AUDEMER
15e ETAPPE NIET GESTART

211 KUIPER Hennie
212 DE WILDE Etienne (Bel)
213 HEYNDERICKX Jean-Pierre (Bel)
214 ILEGEMS Roger (Bel) buiten tijd 12e etappe
215 LILHOLT Soren (Den)
216 NEVENS Jan (Bel)
217 VAN SLYCKE Rik (Bel)
218 WIJNANT Willem (Bel) buiten tijd 12e etappe
219 WIJNANTS Ludwig (Bel) buiten tijd 13e etappe

95e EINDKLASSEMENT OP 1u 49m 37s

De Tour de France van Hennie Kuiper in kaart (1975 - 1988)